Bovenstaand zinnetje hoorde ik een paar maanden geleden op de radio. Ik weet niet wie het zei, ik viel al zappend midden in een geanimeerd gesprek. Het zinnetje werd tamelijk terloops uitgesproken, maar mij trof het meteen. Want stel je voor dat het waar is! Dan zijn we in één klap af van iedere afhankelijkheid van politici, bestuurders, economen of wetenschappers. Dan ligt het lot van de wereld in jouw en mijn handen. Want schoonheid en liefde genereren, dat kunnen we allemaal.
We leven welbeschouwd dagelijks in een mysterie. Of eigenlijk: in diverse mysteries. Dat we bestaan is misschien wel het grootste van allemaal, maar toch ook indrukwekkend is het mysterie van Goed en Kwaad, al dan niet met hoofdletters. Waarom bestaat toch het Kwade, het Lelijke? Het is heel lastig om die vraag echt open te laten zijn, zeker als we (menen dat we) eronder lijden. We zoeken dan graag een houvast in oordelen en meningen. Het mysterie veronderstelt nu juist: niet-weten. Maar wij lijken voortdurend te moeten weten of iets goed is of verkeerd. Stellingen worden beklommen, tegenstellingen uitvergroot, dogma’s aangehangen, kampen gevormd. Dat mondt steevast uit in verharding: mysterie in beton gegoten. Ik kan dat ook in mezelf voelen: een oordeel dat zich in mij vastzet en waar ik in verkramp. Of is het andersom? Dat de kramp er al is en dat ik daarom oordeel? Is mijn kramp een gevolg van mijn angst voor – ja, voor het onbevattelijke mysterie van het leven wellicht?
Oorlog, strijd, geweld zijn aan de orde van de dag. Allerlei oorlogsbeelden trekken dagelijks aan ons voorbij, je zou haast gaan denken dat deze tijd extreem gewelddadig is, al spreken de cijfers dat tegen. En dan hebben we ook nog de war on terror, de war on drugs. Er is de strijd tegen kanker en andere ziektes. En we kennen de strijd in onszelf, het weg willen werken van minder aangename kanten, de strijd tegen verslavingen, het jezelf geweld aandoen om te voldoen aan hoe het lijkt te horen. Jezelf met strenge blik bekijken, beoordelen, wie doet dat niet, van tijd tot tijd?
Waar verharding optreedt helpt maar één ding: verzachting. Daarop doelde de spreker op de radio, denk ik. Schoonheid en liefde brengen precies dat: ze verzachten. Als je meer dan een vluchtige blik werpt op de bloesemende bomen die ons nu omringen, dan verzacht je, meteen. Wie naar mooie muziek luistert, verzacht. Wie zelf musiceert, verzacht nog meer. ‘Als ik piano gespeeld heb, ben ik daarna een beter mens’, las ik in een interview met een beroemde pianist. Het is niet gering wat muziek kan doen!
Win-win
En zo is het ook met liefde. Wie lief wordt aangekeken, verzacht. Wie een ander lief aankijkt, verzacht trouwens nog meer, wellicht. Dat is een interessant fenomeen: de ontvanger van liefde (of van schoonheid) zal daar blij mee zijn, maar de beoefenaar ervan wint er nog meer bij! Ik wilde eerst ‘gever’ schrijven, maar beoefenaar is een mooier woord, en het biedt ook meer perspectief: misschien lukt het geven niet altijd, maar we kunnen het be-oefenen, ons leven lang.
De wereld redden is een nogal groot thema, de crisis is steeds onontkoombaarder aanwezig en de omvang van de problematiek is ronduit ontmoedigend. Maar de hardheid in de wereld is net zo min bestand tegen schoonheid en liefde als ijs bestand is tegen warmte. Be-oefen dus liefde, be-oefen schoonheid, en, voeg ik daar natuurlijk aan toe: be-oefen muziek. Zing, speel jouw muziek, en adem daarmee verzachting de wereld in.
