De beroemde violist Yehudi Menuhin heeft vele prachtige dingen gezegd en geschreven over muziek. Van zijn woorden gaat steeds een bemoedigende werking uit, dus ik citeer ze graag.
Het is jouw geboorterecht om te musiceren. En waarom zou je dat willen? Omdat het ‘mind, body and spirit’ coördineert, dat is: bijeenbrengt in een gezamenlijke ordening. Het is geen toevallige drie-eenheid die Menuhin daar noemt. Het zijn precies de drie elementen die we voor zingen nodig hebben. Laten we ze één voor één langslopen.
De mind. Ons brein, ons verstand. Verzamelplaats van alles wat we geleerd hebben, alles wat we ervaren hebben. Ons hele verleden is daar aanwezig, deels bewust, merendeels onbewust. We zijn, of we dat willen of niet, een product van ons verleden. Coen Simon, de filosoof over wie ik in een vorige nieuwsbrief al de loftrompet stak, zegt het mooi: we zijn zowel een voortzetting van, als een wending in de geschiedenis. Iedere toon die we zingen is voorafgegaan door vele andere en staat dus nooit op zichzelf. Vrijheid in ons zingen heeft het nodig dat we daar ‘ja’ tegen kunnen zeggen. Datgene wat we afwijzen in onze persoonlijke geschiedenis beperkt onvermijdelijk ons gezang. Het betekent niet dat we overal meteen blij mee moeten zijn. Sterker nog: in alles wat ons niet lekker zit, zit óók muziek. Hoe vervullend kan het immers zijn om iemand een jammerlijke klaagzang te horen aanheffen, en hoe bevrijdend om het zelf te doen.
De body. Ons lichaam, unieke uitdrukking en omhulling van wie we zijn. Voertuig, voorzien van zintuigen. In tegenstelling tot onze mind altijd helemaal in het nu aanwezig. Volmaakt in staat om ons te doen ervaren: hier ben ik nu, dit is waar mijn pad mij gebracht heeft. En ook hier is een ‘ja’ nodig om vrij te kunnen zingen. Ja, dit is mijn stem, dit is mijn adem, mijn klankkast. Ja, ik ben hier en ik ga stevig staan, geworteld in deze aarde, verbonden met de natuur die mij omringt én die ik ben.
De spirit. Geest. Ziel. Mysterie. Levend, onmiskenbaar en onbevattelijk. Ik ben mijn brein, ik ben mijn lichaam én ik ben meer. Dat ‘meer’ laat zich in woorden nooit helemaal vangen. Maar kijk naar de ondergaande zon, kijk naar de regenboog, kijk naar de sterrenhemel, kijk naar de appelbloesem en je kunt zomaar ineens gegrepen worden door een woordenloos besef: er is meer. En ook hier is een ‘ja’ nodig om tot de volheid van jouw zingen door te dringen. Ja, er is meer. Ja, ik ben meer. Of alleen maar: ja, ik ben! In deze dimensie is ruimte voor alles. Voor dankbaarheid en vreugde, net zo goed als voor ‘help, wat moet ik in Gods naam met mijn leven aan’. Hier kan zingen bidden worden, een smeekbede, een jubelzang. En natuurlijk: de nieuwe wending die ik in de geschiedenis ben vindt hier z’n inspiratie.
‘Music coordinates mind, body and spirit.’ Muziek brengt dat alles bij elkaar. Muziek heeft alle drie die dimensies in zich en maakt er een geheel van. Een geheel. Een heelheid. Niet als concept maar op de beste momenten ervaarbaar. Als genade, niet als prestatie. Muziek maakt ruimte waar plaats en tijd is voor alles en iedereen. Als ‘birthright’.
Dank dus aan Menuhin voor zijn aansporing. En hoe verheugend: hij heeft onlangs bijval gekregen van onverwachte zijde: onze nieuwe Koning! Is het je opgevallen? Tijdens zijn inhuldigingsrede sprak hij de volgende zinnen uit, die ik alleen maar kan opvatten als een rechtstreekse, niet mis te verstane aansporing tot stembevrijding.
Als Koning wil ik mensen aanmoedigen om actief gebruik te maken van de mogelijkheden die ze hebben.
Hoe groot de verscheidenheid ook is (….), in het Koninkrijk der Nederlanden mag iedereen zijn stem laten horen
en op voet van gelijkwaardigheid méézingen.
Zei hij dat echt? Nou, bijna. Hij zei niet ‘meezingen’, maar ‘meebouwen’. Maar je kan met een stem niet bouwen, dus hij zal wel zingen bedoeld hebben, denk je niet? Maxima liet er geen gras over groeien, zag je hoe zij enthousiast meezong tijdens het Bevrijdingsconcert? Met grote blijdschap stel ik vast: zingen is Koninklijk Goedgekeurd.
