In de laatste aflevering van dit seizoen van het VPRO programma Wintergasten voerde Janine Abbring een prachtig gesprek met de Libanees-Franse trompettist en componist Ibrahim Maalouf, het werd gelardeerd met mooie en indringende stukjes video. Wat fijn dat er zulke tedere televisie bestaat, een gesprek van iemand die echt iets te zeggen heeft met iemand die daar werkelijk in is geïnteresseerd. Ik haal er hieronder slechts twee fragmenten uit, maar raad je van harte aan om de hele anderhalf uur te bekijken. Het gaat veel over muziek, over improviseren, over liefde, over vrijheid.
Maalouf toont (vanaf minuut 38.28) een stukje uit een documentaire over een album dat Miles Davis opnam. Daarin wordt onder meer beklemtoond hoe het voor Davis steeds ging om de spirit of discovery, hij wilde blijven ontdekken, niet alles vastleggen, ook niet als hij een album opnam. Hij zette van alles de eerste take op de plaat, want daar zit het meest die spirit in, en het meest eenvoud, want dat is het moment dat de musici het nummer ontdekken. En dat wilde hij de wereld laten meebeleven.
De journalist Ashley Kahn verwoordt de filosofie ervan zo: ‘De eerste inval is de beste, zo voelde Miles dat stellig’.
Na dat fragment beschrijft Malouf hoe hij zijn eigen studenten leert improviseren:
Een van de eerste lessen die ik geef aan mijn studenten is: ik leer ze te falen, fouten te maken en die fouten te accepteren. Een fout kan een fout zijn omdat jij denkt dat het een fout is, omdat het niet is wat je van plan was. Als je geen plan hebt is het geen fout meer. Wat improviseren je leert is dat er niet slechts één manier is, maar dat er veel verschillende manieren zijn. (…) We gaan naar scholen waar ons geleerd wordt om niet te falen. Onze ouders willen dat we slagen. In onze samenleving is falen iets om je voor te schamen. Jezelf daarvan bevrijden is een heel subtiele en krachtige emotie. Het brengt je vreugde, ieder moment van je leven, omdat je dan accepteert dat je niet volmaakt bent. (…) Dat betekent niet dat je lat lager gaat leggen. Het is volstrekt verenigbaar met hoge eisen stellen. (…) De beste manier van iets leren is als je geniet van wat je aan het doen bent.
Wat een prachtige beschrijving van wat we ook in stembevrijding zo vaak tegenkomen: vreugde schuilt niet in volmaaktheid of in resultaat, vreugde schuilt in verwondering en spontane levendigheid.
En dan nog even terug naar: de eerste inval is de beste. Dat is een les die we ons echt ter harte moeten nemen, denk ik. De eerste inval heeft de puurheid van onze spirit. Daarna gaan we denken, we gaan er iets van vinden, we gaan wikken en wegen. En we verliezen de puurheid. Ik vind dit een levenslange oefening: durf je eerste ingeving (over alles!) op z’n staart te trappen en neem ‘m totaal serieus.
Vanaf 1.12.17 gaat het over waarom muziek je al dan niet raakt:
Waarom word je geraakt als sommige mensen iets zeggen, en niet als andere mensen precies hetzelfde zeggen? Het gaat dus niet om de keuze van de woorden. (…) Zo is het ook met muziek. Je wordt niet alleen geraakt door de muziek vanwege de muziek, maar door wie het speelt, en door de emoties die je aangereikt worden. Je moet gul zijn met emoties.
Mooi om er zo naar te kijken. Te snappen dat emoties niet alleen in jou omgaan als iets van jezelf, maar dat je ze kunt geven, kunt delen, en dat dat gulheid is, omdat het anderen kan verrijken.
Ollekebolleke 1Het ollekebolleke is een versvorm die werd bedacht door Drs. P, van wie ik een groot fan ben. Hij noemde de dichtvorm naar het gelijknamige kinderversje, vanwege het vrijwel identieke metrum ervan. Het schrijven van een ollekebolleke is een leuk (en verslavend) puzzeltje en als je eruit komt is je dag meteen geslaagd. Dit zijn de voorschriften: het gaat om acht regels, in dat vaste wals-achtige ritme, in twee blokjes van ieder 22 lettergrepen. De eerste twee regels van ieder blokje hebben zes lettergrepen, de andere regels zijn vrijer. De vierde en de achtste regel rijmen. De crux zit bij de zesde regel: die bestaat uit één woord. Van zes lettergrepen, met de hoofdklemtoon op de vierde. Bijkomende voorschriften (waar de doctorandus zich overigens zelf niet altijd aan hield): de eerste regel bevat een uitroep, de tweede regel introduceert het onderwerp (hier: de schrijver). Probeer maar eens uit en onthoud: het gaat niet om de prestatie maar om de pret.
Ach, wat een Wintergast!
Maalouf (de trompettist)
Die over liefde
En leven verhaalt:
Mensen, beoefen de
Improvisatiekunst
Die leert je hoe je
Met veel succes faalt
