Lieve mensen,
Al een paar maanden heb ik zin om jullie weer een Brief te sturen, en nu komt het er dan ook van.
Allereerst om een groot dankjewel uit te spreken naar iedereen die bij onze benefietviering van twee maanden geleden was of wiens foto prijkt in het prachtige fotoboek dat ik die avond kreeg. Dat was een bijzondere verrassing op een toch al zo feestelijke avond. Heerlijk om zovelen van jullie die avond te zien, het was een gedenkwaardig gebeuren, een warm bad van vreugde, dankbaarheid en verrukkelijk gezang. Werkelijk onvergetelijk.
Wat mij zelf die avond trof was hoezeer daar de kracht voelbaar was van het veld van stembevrijding. En hoe het ter plekke ook weer krachtiger werd. Het fotoboek illustreert dat ook: zoveel mensen die op zoveel verschillende manieren op zoveel verschillende plekken dit mooie werk doen. Dat is betekenisvol en het stemt mij zo hoopvol. Interessant ook om te kunnen waarnemen hoe juist de diversiteit het veld sterker maakt. We hebben de liefde voor de zingende mens gemeen, en het uitbundige genieten van zingen. Maar we pakken het allemaal anders aan en juist dat zorgt ervoor dat het werk levend blijft en spannend en onvoorspelbaar. Het vergt moed en als beloning brengt het verwondering. Het vergt eigenheid en die wordt beloond met waarachtige verbinding. Het vergt vertrouwen en als beloning krijg je nog iets meer vertrouwen.
Deze week beluisterde ik een korte video en wist toen meteen: dit wil ik nu echt graag delen met de stembevrijders. Dus ineens was er de noodzaak om deze Brief te schrijven. Het is een video met de Ier John O’Donohue, schrijver van dat prachtige boek Anam Cara. Alleen al zijn poëtische omgang met taal is een lust voor het oor, en zijn Ierse accent helpt daar ook bij. Een tijd geleden kreeg ik van iemand de tip om een (ander) filmpje met O’Donohue te bekijken, ook dat was erg de moeite waard. Daarna attendeerde YouTube mij op de video die ik nu met jullie wil delen. De titel ervan is Music (beauty), hij duurt maar vijf minuten. Ik heb de tekst ervan uitgeschreven, die tref je helemaal onderaan aan. Je zou ook alleen die tekst kunnen lezen, maar dat raad ik je sterk af. Want het is zijn stem die de woorden diepte geeft, die ervoor zorgt dat ze binnenkomen op een ander niveau dan waar ons begrijpende hoofd zich bevindt.
Dit is de link naar het filmpje. Beluister het voor je verder leest. Beluister het eventueel een tweede keer met mijn uitwerking erbij als je niet alles verstaan hebt. En richt je niet te veel op wat je te zien krijgt in de video. Die beelden voegen soms iets toe, soms niet, en soms creëren ze alleen maar afleiding.
John O’Donohue (1956-2008)
En, heb je het beluisterd? Wat springt er voor jou uit?
Wat het filmpje met mij doet is: het laat me opnieuw voelen wat de ongelooflijke kostbaarheid van muziek is. Hoe belangrijk het is dat we die nooit for granted nemen, dat we ons werkelijk diep blijven verwonderen over de mysterieuze, onaardse kracht ervan, over de gift die we krijgen. Muziek opent de deur naar het eeuwige, zegt O’Donohue ergens (hij zegt het trouwens veel mooier dan ik het nu doe). Wat een geluk dat dat bestaat in deze wereld waar die deur zo makkelijk buiten beeld kan raken, met veel ellende als gevolg. En wat een voorrecht dat wij in ons werk elkaar en anderen kunnen helpen om die deur te vinden en te openen, steeds weer.
Op tal van zinnetjes uit de video kun je langer kauwen om ze tot je nemen. Ik werd zelf bijvoorbeeld getroffen door hoe hij beschrijft dat de natuurlijke aard van schoonheid is dat het opkomt, even bij ons is en weer verdwijnt, zoals alles. En dat muziek ons dat doet ervaren. Wat een belangrijke en intrigerende werking van muziek is dat toch, dat ze ons helpt om ons te verzoenen met het feit dat het leven een stroom is waarin we niets kunnen vasthouden. Een lied kan nog zo mooi zijn, vijf of tien of vijftien minuten later is het voorbij, enkel nog een herinnering van een ervaring. Maar de diepte die is aangeraakt in ons is dan wel blijvend veranderd.
Laten we dus genieten van muziek, laten we zingen. En dat dat nooit vanzelfsprekend wordt, dat wens ik ons allemaal toe.
Alle goeds voor jou en je praktijk, hoe groot of klein ook,
Jan
PS
Het andere filmpje met O’Donohue vind je hier. Daarin pleit hij o.m. voor een gevaarlijke, wilde God, niet die keurige die de religies er graag van maken. Vooruit, ook hiervan een stukje: Ik denk dat een van de taken van onze tijd voor wie geïnteresseerd is in God is: God weer gevaarlijk maken. En de beste persoon die ik ken die dat doet is Meister Eckhart. Hij zei o.m.: Niets in het universum lijkt zozeer op God als stilte. En: God is die wildernis waarin iedereen alleen is.
————————————————————
John O’Donohue, video Music (beauty)
And the deepest dream of silence is the beauty of music and word. One of the most beautiful creations of the human being is music. And it certainly seems that music is an incredible, sacred and heavenly force. One of our great gifts to the earth is the gift of music. Of all the sounds in creation music that humans have created seems to be the most complex and beautiful and sacred sound of all. And music is strange, because no other artform changes the way we experience things the way that music can. Music distills feeling in an incredibly pure way and it can utterly clean the one who is listening to it. It can have incredible complexity and depth, but at the same time its melody has always a lyrical aura which embraces us and takes us in completely. It’s as if really music is somehow able to open that door in time behind which the Eternal awaits us. And music seems to be able to awaken our presence to its eternal depth.
It’s surprising actually how a piece of music can stir so deeply. And sometimes when you enter into a piece of music it often awakens feelings in you that you had either neglected or forgotten or weren’t aware of at all. Music is somehow a force that can go deeper than our daily identity and open up another kind of world within us. Part of the wonder of music is that is seems to come from that kingdom of simultaneity where all things are somehow present together. Music then issues from that sublime now where everything is. Perfect and possibility, visible and invisible, night and day, light and darkness, eternal and temporal are all one. And you know, sometimes when you listen to music you’re actually brought into that completely unified world.
The composer Ravel said that music is dream crystalized into sound. And regardless of how sad a piece of music might be, it always seems to plumb the depth of sorrow to find the point of hidden light and release and liberation. It’s almost as if music creates a temple of shelter in the midst of sorrow where you come in and be known and be embraced and in a sense be released and healed. Music is a deeper language that puts the events that are occurring within us and around us into their ultimate sound. And music brings great beauty into our lives, but is also shows us what the nature of beauty is, in the way that it arises and lingers and vanishes, because that’s the way that beauty comes, too. And the beauty of music can embrace you often deeper than a friend or a lover, it can find out where you really dwell and the voice and the sound that you truly need to hear. There is huge longing at the heart of music. So music releases us from normal time and normal space and brings us in touch again with the depth of longing that is in our heart.
Great music is not a matter of ideas or of melodies or intricular complex harmonies. Ultimately great music is about the expression of states of soul.
Vertaling (met dank aan Google Translate en aan Marga die die vertaling nog wat bijschaafde):
En de diepste droom van stilte is de schoonheid van muziek en woord. Een van de mooiste creaties van de mens is muziek. En het lijkt er zeker op dat muziek een ongelooflijke, heilige en hemelse kracht is. Een van onze grootste geschenken aan de aarde is het geschenk van muziek. Van alle geluiden in de schepping lijkt muziek die mensen hebben gemaakt het meest complexe, mooie en heilige geluid van allemaal. En muziek is vreemd, want geen enkele andere kunstvorm verandert de manier waarop we dingen ervaren zoals muziek dat kan. Muziek destilleert gevoel op een ongelooflijk pure manier en kan degene die ernaar luistert volkomen zuiveren. Het kan een ongelooflijke complexiteit en diepgang hebben, maar tegelijkertijd heeft de melodie altijd een lyrische uitstraling die ons omarmt en volledig in ons opneemt. Het is alsof muziek echt op de een of andere manier in staat is om die deur in de tijd te openen waarachter het Eeuwige op ons wacht. En muziek lijkt in staat te zijn onze aanwezigheid te doen ontwaken tot zijn eeuwige diepte. Het is eigenlijk verrassend hoe een muziekstuk zo diep kan raken.
Het is eigenlijk verrassend hoe een muziekstuk zo diep kan raken. En soms, wanneer je een muziekstuk binnengaat, wekt het vaak gevoelens in je op die je had verwaarloosd of vergeten of waarvan je je helemaal niet bewust was. Muziek is op de een of andere manier een kracht die dieper kan gaan dan onze dagelijkse identiteit en een ander soort wereld in ons kan openen. Deel van het wonder van muziek is dat het uit dat koninkrijk van gelijktijdigheid lijkt te komen waar alle dingen op de een of andere manier samen aanwezig zijn. Muziek komt dan voort uit dat sublieme nu waar alles is. Perfect en mogelijkheid, zichtbaar en onzichtbaar, nacht en dag, licht en duisternis, eeuwig en tijdelijk zijn allemaal één. En weet je, soms als je naar muziek luistert, word je eigenlijk in die volledig verenigde wereld gebracht.
De componist Ravel zei dat muziek een droom is die in geluid is gekristalliseerd. En hoe verdrietig een muziekstuk ook is, het lijkt altijd de diepte van verdriet te peilen om het punt van verborgen licht en bevrijding te vinden. Het is bijna alsof muziek een tempel van beschutting creëert te midden van verdriet waar je binnenkomt en gekend en omarmd wordt en in zekere zin bevrijd en genezen wordt. Muziek is een diepere taal die de gebeurtenissen die in ons en om ons heen plaatsvinden in hun ultieme klank zet. En muziek brengt grote schoonheid in ons leven, maar het laat ons ook zien wat de aard van schoonheid is, in de manier waarop het ontstaat en blijft hangen en verdwijnt, want dat is ook de manier waarop schoonheid ontstaat. En de schoonheid van muziek kan je vaak dieper omarmen dan een vriend of geliefde, het kan ontdekken waar je echt verblijft en de stem en het geluid dat je echt nodig hebt om te horen. Er is een enorm verlangen in het hart van muziek. Muziek bevrijdt ons dus van de normale tijd en de normale ruimte en brengt ons weer in contact met de diepte van het verlangen dat in ons hart leeft.
Geweldige muziek is geen kwestie van ideeën of melodieën of ingewikkelde complexe harmonieën. Uiteindelijk gaat geweldige muziek over de uitdrukking van zielstoestanden.
