De zomer gaf mij de gelegenheid om veel buiten te zijn, veel te lezen, veel piano te spelen en veel naar sport te kijken. Het voelde als heerlijk doelloos genieten, maar eigenlijk heb ik ondertussen van alles geleerd. Het citaat boven deze nieuwsbrief komt uit een van de boeken die ik las. Het lezen van dit boek had een prettig effect op m’n pianospelen. Doorgaans improviseer ik vooral als ik speel, maar incidenteel grijp ik weer naar de klassieke stukken die ik vroeger op pianoles speelde. Dat deed ik nu ook en ik voelde: het gaat eigenlijk beter dan ooit. Terwijl ik er niet op studeer. Fascinerend, niet?
Wat het extra leuk maakt: het boek gaat helemaal niet over pianospelen, maar over tennissen. Dat is mijn favoriete sport, zowel om te spelen als om naar te kijken. Ik ben een bijna manische Federer-fan, ik kan ervan wakker liggen als hij verliest. Dat is vreemd, ik weet het, maar ik ken meer mensen voor wie het geldt en er valt goed mee te leven. Het boek heet The Inner Game of Tennis en is een aanbeveling voor iedereen die tennist. Of piano speelt. Of zingt, of biljart, of werkt. Want het gaat over heel menselijke en universele principes. Het maakt dan ook onderdeel uit van een serie boeken waarin dezelfde principes op allerlei andere terreinen worden toegepast.
Een wat uitgebreider citaat uit het boek: “Gelukkig leren de meeste kinderen lopen vóórdat hun ouders hun kunnen vertellen hoe ze dat moeten doen. Zo leren kinderen niet alleen heel goed lopen, maar groeit ook hun vertrouwen in het natuurlijke leerproces dat binnen in hen werkzaam is. Moeders kijken naar de inspanning van hun kinderen met liefde en belangstelling en als ze verstandig zijn: zonder veel bemoeienis”. Wat voor lopen geldt gaat net zo goed op voor zingen. Het is een volstrekt natuurlijk proces, waarin we maar het beste niet kunnen ingrijpen.
Ons lichaam weet hoe het moet. Soms is enige bemoediging behulpzaam, maar het meest effectieve leerproces sluit altijd aan bij hoe wij van nature zijn. Lopen kunnen wij van nature, zingen kunnen wij van nature, en leren kunnen wij van nature. En leren is trouwens heerlijk, als het gaat om iets wat we echt willen leren. Een kind dat iets geleerd heeft straalt! Leren, las ik laatst, is ontdekken dat iets mogelijk is. Mooi geformuleerd.
Zo aan het begin van dit nieuwe cursusjaar heb ik mijzelf voorgenomen dat dit mijn focus voor de komende tijd is: natuurlijkheid. In onze cultuur is dat helemaal niet gewoon. Maar voor musiceren is dit een inspirerend uitgangspunt. De natuur heeft ieder van ons begiftigd met een eigen muzikale bagage. Soms is die overduidelijk aanwezig, soms is die verstopt geraakt achter dat wat in onze cultuur aan normen gehanteerd wordt. Dat kan, want de omgeving kan een krachtig effect op ons hebben. Maar wat verstopt is kan gevonden worden. En de natuur geeft ons eindeloos veel voorbeelden over hoe we dat kunnen doen. Al die voorbeelden getuigen van: moeiteloosheid.
Alles in de natuur beweegt moeiteloos, houdt niets vast, houdt zich niet in, heeft er genoeg aan zichzelf te zijn. Ja, natuurlijk is er inspanning nodig, natuurlijk zijn er tegenkrachten, natuurlijk is er strijd. Maar de natuur probeert niets te bewijzen, maakt zich geen zorgen, de natuur is alleen maar. Als je kijkt zie je het overal. Het is niet eens moeilijk te zien. Bij mensen is het gek genoeg soms wel moeilijk te zien. Ja, behalve bij Federer natuurlijk…. Hij heeft vast dat boek ook gelezen.
