Hartelijke groet.
Hartelijk gefeliciteerd.
Van harte gecondoleerd.
Hartelijk dank.
Het is je van harte gegund. Van harte aanbevolen.
Hartelijk welkom, lezer van deze nieuwsbrief, waarin de meest bezongen spier van het menselijk lichaam centraal staat: het hart. De afgelopen weken heb ik het boek “Eindeloos bewustzijn” gelezen van Pim van Lommel. Hij is cardioloog, zijn boek gaat dus ook over het hart, maar nog veel meer gaat het over het menselijk bewustzijn. Nieuwsgierig geworden door verhalen van patiënten heeft Van Lommel grondig wetenschappelijk onderzoek gedaan naar bijna-dood ervaringen. Hij komt tot deze slotsom: ons bewustzijn kent geen einde, en trouwens ook geen begin. Voor een medicus is dat een nogal controversiële stellingname.
De westerse medische wetenschap gaat helemaal uit van de, overigens onbewezen, veronderstelling dat ons bewustzijn zetelt in de hersenen. Daarmee zou het dus eindig zijn, in tijd en ruimte. Die levensvisie gaat ervan uit dat de materiële werkelijkheid de enige werkelijkheid is, en het vergt van een wetenschapper een open mind en soms ook moed om zich daarvan los te maken. Zelfs in de muziekwetenschap, die toch gaat over iets wat zich op een hoog niveau van ‘geestelijkheid’ afspeelt, is deze puur materiële benadering heel gewoon. Alles wat vorm heeft is natuurlijk voor een wetenschapper veel toegankelijker dan dat wat vormloos is.
Een muziekstuk met noten, structuur, harmonie, ritme, toonsoorten, techniek, dat alles is te onderzoeken, te vergelijken. Maar daarmee blijft het essentiële buiten beeld. Muziek manifesteert zich dan wel in vorm, maar ja, het is wezenlijk veel meer dan dat. En zo is het ook met leven. Een hartspecialist die, op wetenschappelijke gronden, een lans breekt voor het verbreden van onze kijk op het leven (en de dood), ja, dat is inspirerend. Een man naar mijn hart. Het is overigens geen makkelijk boek, behalve wellicht voor mensen die kwantumfysica diepgaand begrijpen, maar daar behoor ik niet toe.
Helemaal op het eind van het boek aangekomen, in de epiloog, om precies te zijn in de voorlaatste regel ervan valt voor het laatst het woord ‘hart’, en op een opmerkelijke manier. Bijna terloops pleit Van Lommel er hier voor om ‘met ons hart te leren luisteren’. Dat trof mij enorm. Ons hart kan veel meer dan kloppen en bloed rondpompen. Het kan zich dingen herinneren bijvoorbeeld, zo blijkt ook in het boek. Het kan, als we onze taal mogen geloven, groeten, feliciteren, condoleren, danken, gunnen, aanbevelen. En het kan luisteren.
Onze oren kunnen horen, maar ons hart kan luisteren. Ons hart kan het ware van het onware onderscheiden, ons hart kan de ontroering horen in het lied van een ander, ons hart kan bewogen worden. Ons hart kan de parel horen in het zingen van de ander, ook te midden van onhandigheid of spanning of trucjes of een overdaad aan variatie. Ons hart kan dus de muziek horen. Onze oren horen de virtuositeit en de gebrekkigheid. Ons hart hoort het wonder.
Onze oren horen wat er buiten ons gebeurt. Ons hart hoort van binnen. Daarmee komt de muziek ook binnen. Zo horen we dat wat Pablo Casals, de Catalaanse cellist en dirigent, heel treffend benoemt als ‘het hart van de muziek’. En zoals het voor medici niet vanzelfsprekend is om uit het traditionele denken over bewustzijn te stappen, zo is het voor musici helemaal niet makkelijk om het houvast van de buitenkant, de noten, de bladmuziek, de techniek, ja zelfs de hoorbare klank te overstijgen en steeds te blijven weten dat die allemaal wel belangrijk zijn, maar dat ze niet het hart van de muziek vormen. Want dat zit van binnen. In ons eindeloze bewustzijn.
Pleit ik nu voor het afschaffen van bladmuziek? Nee, hoor. Sterker nog: ik kondig met vreugde aan: een muziekboekje! Met jawel, bladmuziek, akkoorden, teksten. Je vindt er de muziek van al onze ‘eigen’ mantra’s. Dus van de liederen die op de cd van Het Lied van de Ziel staan, en ook nog een paar recentere composities. En een tweetal toegiften. In de hoop dat je daar plezier van hebt, thuis spelend en zingend. Zodat het hart van de muziek hoorbaar wordt, want dat zul je in het boekje niet kunnen vinden.
Vrijdag gaan we ze weer zingen, een aantal van deze mantra’s. Als je het boekje vooraf al zou willen hebben kan dat, deze keer verkopen we ze juist ook aan het begin van de avond. Je bent van harte welkom. Maar dat had je al vermoed.
