‘Ik ben altijd zo gespannen als ik ga zingen, als ik nou jullie opleiding ga doen ben ik daar dan voortaan vanaf, ben ik dan niet meer bang?’ vroeg iemand onlangs. Ik moest hem teleurstellen. Vrijheid is niet iets wat je jezelf voorgoed kunt verwerven, vrijheid is eerder een proces waarin je steeds weer een volgende stap kunt zetten. Zingen is soms heel spannend, en dat geldt net zo goed voor stembevrijders als voor wie dan ook. De spanning, de zenuwen, ze verdwijnen niet voorgoed. De angst blijft. Maar de angst voor de angst, die neemt wel af. En daar begint vrijheid.
Laat me je een voorbeeld beschrijven waar dat heel mooi zichtbaar werd. Een paar weken geleden hadden we een zangdag met een aantal afgestudeerde stembevrijders. Voor mij was dat een feestje. Het is reuze inspirerend om te luisteren naar het zingen van mensen die al een tijd onderweg zijn op het stembevrijdingspad en weer blijken te verlangen naar een volgende stap. We hadden veel ruimte ingebouwd voor het zingen van solo’s, in de vorm van ter plekke geïmproviseerde, doorgaans tekstloze liederen, al dan niet met pianobegeleiding. Dat is en blijft spannend om te doen, want je weet vooraf echt niet wat er zal gebeuren.
Een lofzang op het hart
Halverwege de middag kwam Brigitte voor de groep staan. Ze keek even rond en verzuchtte toen: ‘M’n hart gaat tekeer!’ Om daar meteen aan toe te voegen: ‘Nou is dat eigenlijk altijd zo als ik voor de groep ga staan, dus het zal dadelijk wel minder worden’. Vermoedelijk zei ze dat laatste niet zozeer om óns gerust te stellen, maar eerder zichzelf. Nou is geruststelling soms nodig, maar vaak heeft het vooral een dempend effect op onze vitaliteit. Voor levendige muziek kan een flink kloppend hart juist erg van pas komen. Dus ik suggereerde Brigitte om ‘m’n hart gaat tekeer’ als tekst te zingen. Dat deed ze. En haar hart ging echt tekeer, dat werd heel hoorbaar in haar zingen. Het werd een zeldzaam uitbundige solo, het was prachtige muziek, het werd een pure lofzang op haar hart. Brigitte ging helemaal open, en het was een cadeau voor wie dit wonder van levendigheid mocht aanschouwen.
We waren getuige van een fascinerend proces. En het liet een simpele waarheid zien: angst wil niet worden opgelost of weggedrukt. Angst wil leven! Net als al het andere dat in ons woont, wil ook onze angst gezien, ervaren en geuit worden. Het is helemaal niet verkeerd als je gespannen bent, wees dus niet bang voor je angst. Hij probeert je niet tegen te werken, hij probeert juist om je te laten voelen: wat er nu staat te gebeuren, dat doet er enorm toe! En je kunt er heel gelukkig van worden als je jezelf de ruimte ervoor geeft, dat was na afloop bij Brigitte heel zichtbaar. Dus ja, Herman de Coninck snapt het goed: angst en geluk zijn zusjes.
Angst wil niet worden opgelost of weggedrukt.
Angst wil leven!
Dat is pure transformatie.
Word je al nieuwsgierig?
Deze ervaring van Brigitte is nou echt een mooi voorbeeld van hoe stembevrijding werkt: er wordt iets getransformeerd. Je voelt iets (het maakt niet uit wat), je geeft het wat extra aandacht, en je laat het als muziek naar buiten stromen. Als beloning voor de betoonde moed ontstaat er dan ruimte. En dat leidt weer tot van alles, want ons zingen staat nooit los van de rest van ons leven. Een week later schreef Brigitte me: ‘Ik merkte afgelopen week dat het zingen van zaterdag doorwerkt, ik heb meer lef als ik aan het werk ben, en ik geniet nog meer van dit mooie werk. Er is meer ruimte gekomen, meer licht.’
En daarom organiseren we zo graag allerlei stembevrijdingsactiviteiten: zodat jij je kunt verwonderen over hoe spannend én hoe lekker het is om in je volle levendigheid te zingen. Hoe de muziek door je heen kan stromen als je alles, ook je angst, er gewoon laat zijn en er zelfs uiting aan geeft. En hoe gelukkig je daarvan wordt.
