Soms gebeurt er een wonder.
Deze nieuwsbrief gaat over zo’n moment, een wonderlijk moment. Iedereen die erbij was zal het zich herinneren, dat weet ik bijna zeker. Het speelde zich vorig jaar af op 10 september 2010, tijdens het eerste “Lied van de Ziel” na de zomervakantie. Ik had een nieuw lied gemaakt voor die avond. Nou ja, ‘gemaakt’ klinkt eigenlijk te groot. Het was geïnspireerd op een prachtig lied van Antoine Oomen dat ik kort daarvoor in de Dominicuskerk in Amsterdam gehoord had. Ik had op de piano de akkoorden ervan uitgezocht en er wat mee gespeeld. Vervolgens een tekst erbij gepakt die mij al langer aansprak en waarvoor ik op zoek was naar een nieuwe melodie. Zo ontstond een nieuw lied.
Zoals altijd begonnen we die avond met het even oefenen van sommige liederen. Ik legde uit dat dit lied twee varianten kende, en dat we die achter elkaar zouden doen. We oefenden beide varianten en dat ging heel goed. Vervolgens legde ik uit dat we eerst zeven maal variant A zouden doen, daarna variant B. Dat iedereen dan zelf tot zeven mee zou tellen had wel wat, vond ik. Dat kan ook focus geven, nietwaar?
Het wonder geschiedde toen bleek dat niet iedereen op dezelfde manier tot zeven bleek te tellen. Daardoor was een deel van de mensen al aan variant B toe lang voordat ik er aan toe was. Je zou kunnen zeggen dat ze fout zaten, anderen bleven dan ook, overtuigd van hun eigen gelijk, variant A zingen. Je zou ook kunnen zeggen dat ik het kennelijk niet helder had uitgelegd. Hoe dan ook, wat er gebeurde was onwerkelijk mooi. Beide varianten bleken door elkaar heen gezongen fantastisch te matchen. Er ontstond een soort muzikale wave die ik niet had kunnen verzinnen. Vreugde alom. Dit moet de genade zijn waar Louis Andriessen op doelt. Ik nam ter plekke het besluit: we gaan weer een cd maken. En dit nummer komt erop, en wel op deze wijze. Als je Het Lied van de Ziel wel eens bezoekt dan heb je nu al lezend waarschijnlijk herkend: dit verhaal gaat over Noyana. Een lied op een Afrikaanse tekst, met een prachtige betekenis, waarover dadelijk meer.
Een half jaar later zijn we gaan opnemen, op een zaterdag in februari. Het had niet veel gescheeld of die opnamedag had moeten worden geannuleerd. Ik was namelijk ziek, de dagen ervoor. Flinke koorts, hele dagen slapen. Toen ik op vrijdag de knoop moest doorhakken was ik behoorlijk hersteld. Op zaterdagochtend was de koorts terug, maar ja, toen was het te laat voor een ander besluit. Dus heb ik me flink ingepakt, ik heb wat extra Paracetamol geslikt en ben door m’n vrouw naar de Amstelkerk gebracht. Ik wist niet hoe lang ik het vol zou houden. Daarbij was ik met name niet gerust op de momenten dat ik zelf solo zou zingen. Namelijk in Noyana. Hoe mijn stem dat gered heeft weet ik eigenlijk nog steeds niet. Toen ik achteraf de opnames aan anderen liet horen – toch wat onzeker of het wel goed genoeg was – zei iemand: je klinkt kwetsbaarder dan anders, maar dat past eigenlijk heel goed. Dat zetje had ik nodig.
Bij een cd hoort een boekje en daarin horen foto’s. Om die reden hadden we de fotograaf Hapé Smeele uitgenodigd om de opnamedag op beeld vast te leggen. Hij en ik hadden elkaar kort daarvoor leren kennen en toen klikte het meteen. Een paar weken na de opnamedag hadden we een afspraak en toonde hij het resultaat. We raakten aan de praat over het boekje. Hij vertelde dat hij tijdens de opnames ontroerd geraakt was door wat hij hoorde. En hij zei: eigenlijk verdient deze cd meer dan een klein boekje met wat tekst en een paar foto’s van die dag. Er hoort iets poëtisch bij. Om het mysterie van de mantra’s te verbeelden en zo de werking ervan versterken. We concludeerden samen dat daarvoor de (enige honderden) foto’s die hij gemaakt had niet bruikbaar waren….. Jammer dan. We besloten om het wat groter aan te pakken. Hapé ging aan de slag en hij benaderde de vormgeefster Jannie de Groot om mee te denken. Al met al werd het een wat langer proces, maar ik ben verguld met het resultaat.
Deze voorgeschiedenis – die een aaneenschakeling is van dingen die anders lopen dan gepland – past prachtig bij de betekenis van het lied Noyana. De tekst is voluit: Noyana Nithini Pezulu. Het gaat over de reis die wij als mensen maken. En de strekking ervan is: we zijn allemaal onderweg naar het Paradijs. Wat een opgewekte boodschap, daar wil ik wel over zingen. Het einddoel van onze reis is dus vreugdevol. De weg zelf kan kronkelig zijn, en onvoorspelbaar. Hij kan langs pijn en weerstand leiden, langs fouten en oordelen, langs angst en wanhoop. De weg voert altijd langs onvolmaaktheid. Maar het einde is vreugde.
In dat perspectief plaats ik dus graag onze nieuwe, tweede cd-met-boekje, uiteraard Noyana getiteld. Ontstaan uit onvolmaaktheid, maar ik meen dat de vreugde van onze eindbestemming er al in doorklinkt.
