Het is al jaren geleden dat ik dit citaat voor het eerst tegenkwam. Michelangelo was een zeldzaam veelzijdig mens. Hij was schilder én beeldhouwer én architect én dichter en dat alles nou niet bepaald op amateurniveau. Daarnaast was hij theologisch en filosofisch behoorlijk onderlegd. Of hij ook goed kon zingen weet ik niet. Maar zijn beschrijving van beeldhouwen is, naar ik aanneem onbedoeld, tegelijk een volstrekt adequate weergave van de weg die iedereen die wil zingen heeft af te leggen.
Je hoeft niets toe te voegen aan je stem, je muziek, je muzikaliteit. Je lied is er al, in jou. Je hoeft alleen maar de overbodige ballast weg te halen. Dat kan nog best een hele klus zijn, natuurlijk. Ook de meest getalenteerde mens moet oefenen, dat wat waarde heeft geeft zich niet altijd makkelijk prijs. Maar ja, waarom zouden we haast hebben? Het beeld, het lied is er immers al, ons ongeduld vertraagt het proces alleen maar. Een tulp komt ook niet sneller uit z’n bol als je er aan trekt.
Omdat Michelangelo’s uitspraak mij zo trof heb ik ooit een leergang naar hem genoemd. Die leergang was bedoeld voor iedereen die het proces van stembevrijding echt aan wilde gaan. Veelal komen deelnemers aanvankelijk voor een eenmalige ervaring, en dat is ook geheel aan te bevelen. In die eerste ervaring (een avond mantra-zingen, een eendaagse workshop) kan er ineens iets open gaan, iets gaan stromen. Dan weet je: ik zit goed. Maar je komt er ook al snel achter dat zo’n ervaring zich niet laat vasthouden.
Wel kun je die ervaring als een goed startpunt zien, je hebt een blik kunnen werpen op wat er in je zit, je hebt als het ware een visioen gekregen van wie je echt bent. Daarna begint het ‘weghakken van het overbodige materiaal’, en het is raadzaam daarvoor tijd uit te trekken, zodat je stap na stap kunt zetten.
In ons aanbod voor dit jaar kwam de leergang Michelangelo aanvankelijk niet meer voor, simpelweg omdat bij het ‘uithakken’ van mijn eigen ‘beeld’ mij nu andere dingen te doen staan. Enige tijd dacht ik dat daarmee de leergang diende te vervallen, maar daarop ben ik teruggekomen, omdat ik toch vind dat hij thuishoort in ons aanbod. Ik heb dus Marjo Brenters, die behoorde tot de eerste lichting afgestudeerde stembevrijders, gevraagd om deze leergang op zich te nemen.
Nog even een persoonlijke noot, en daarmee terug naar Michelangelo, de kunstenaar. De afgelopen week heb ik een aantal kunstwerken van hem van nabij mogen aanschouwen en dat was een ontzagwekkende ervaring. Ik had mezelf een week Rome cadeau gedaan, compleet met een taalcursus en een verblijf bij Romeinen thuis. Dat geheel stemde mij enorm gelukkig.
De laatste dag realiseerde ik me dat het mij al zo dierbare citaat van Michelangelo nog weer op een ander niveau begrepen kan worden. Want even dacht ik dat ik gelukkig werd van al die schoonheid en die expressieve mensen en die prachtige taal. Maar toen daagde me dat dat toch niet waar was. Geluk komt niet van buitenaf. De dankbaarheid die ik voelde voor al die overvloed herinnerde mij aan de vreugde die allang in mij is, die namelijk diep in ieder van ons zit. Ook daar past dus Michelangelo’s citaat: mijn geluk zit al in me, ik hoef het alleen maar tevoorschijn te laten komen.
Grote kans dat we vrijdag ook weer wat Italiaans zingen, dat snap je misschien al wel. Hartelijk welkom, ook als je niet kunt beeldhouwen. Of schilderen. Of dichten. Of zingen.
