Het citaat hierboven is meer dan zeven eeuwen oud.
Dat is eigenlijk wel een troost, vind je niet? Als wij in onze tijd worstelen met de multiculturele samenleving zijn we kennelijk niet de eersten. Want Rumi zal met ‘namen’ wel doelen op namen van God. Iedere cultuur, iedere kerk, iedere traditie heeft zo z’n eigen woord of woorden daarvoor. Zodra je denkt dat zo’n woord de lading compleet dekt begeef je je op glad ijs. Geen enkel woord kan dat. Een woord kan alleen wijzen op iets, verwijzen naar iets. Het woord God wijst naar een grotere, niet in woorden te vatten werkelijkheid. Net als jouw en mijn voornaam verwijzen naar wie jij en ik in wezen zijn. Mijn voornaam is kostbaar. Maar ik ben niet mijn voornaam.
Woorden schieten vaak tekort. Natuurlijk, woorden zijn onmisbaar, ik houd zelf erg van de verbindende kracht van welgekozen woorden. Maar woorden verbinden niet alleen, ze kunnen ook scheiden, want met woorden maken we onder-scheid. ‘Praten’ en ‘zingen’ zijn bijvoorbeeld twee woorden die naar verschillende werkelijkheden lijken te verwijzen. Terwijl die twee dingen helemaal niet precies van elkaar zijn te scheiden. Omdat we er twee woorden voor hebben denken we dat het om twee verschillende dingen gaat. Dan is het dus mogelijk dat je het een wel kunt en het ander niet. Dat vinden we ook heel normaal. Maar is het dat wel?
Ken je het woord ‘ngoma’? Ik tot op heden niet. Vandaag las ik dat dit woord gebruikt wordt in delen van Afrika. Het betekent muziek. Maar ook: taal, rite, dans, ritme. Interessant, niet? Men kent daar dus geen apart woord voor muziek, want muziek is er altijd in een groter geheel verweven. Precies zoals muziek bedoeld is, als je het mij vraagt. Voor onze westerse, analytische, onder-scheidende geest is dat lastig te bevatten. Afrikanen kennen trouwens ook veel minder de strikte scheiding die wij hebben tussen zingen en instrumentale muziek maken. Iedere Afrikaanse muzikant doet namelijk beide, dat is volstrekt vanzelfsprekend.
Wij beschouwen Afrikanen vaak als arm. Ik heb me laten vertellen dat veel Afrikanen zichzelf juist als rijk ervaren en óns arm vinden….. In het zingen van de liederen en de mantra’s uit andere culturen, zoals we dat bijvoorbeeld vrijdag aanstaande weer gaan doen tijdens Het Lied van de Ziel, kunnen we iets van de rijkdom daarvan beleven. En ons laven aan de wetenschap dat al die soms onbegrijpelijke woorden verwijzen naar dezelfde werkelijkheid: het mysterie van dit leven. Daarvoor hoef je die woorden niet eens te begrijpen of te kunnen vertalen. Als jongetje al vond ik het heerlijk om in de kerk Latijn te zingen, ook toen ik de woorden nog niet begreep. Want iets in mij, dat aan mijn verstand voorbijging, begreep het namelijk toch. En werd er door gegrepen.
Ik wens je een jaar vol ngoma.
