In de vorige nieuwsbrief van het Centrum voor Stembevrijding (van 3/2/2023) heb je kennis kunnen maken met onze nieuwe collega Ton. Hij schreef een mooie en leuke column over mannen en stembevrijding. Toen hij de column schreef wist hij nog niet dat bij het verschijnen ervan zijn eigen leven ingrijpend veranderd zou zijn. Zijn huis brandde totaal af, tijdens de grote brand die onlangs in de binnenstad van Arnhem woedde. Ik stuurde hem daarna een mailtje en kreeg een reactie waarvan ik onder de indruk was. Die wil ik, met zijn instemming, graag met je delen omdat ik hoop dat ook jij erdoor geïnspireerd zult worden.
Hij schreef:
‘En ja, mijn huis en al mijn spullen zijn niet meer. Het is al jarenlang mijn oefening om alles in liefde en dankbaarheid te ontvangen wat het leven me aanbiedt. En ik merk dat ik dat op dit moment ook gewoon kan.
Het is verschrikkelijk en tegelijkertijd levert het me zoveel op en stuurt het mijn leven op een manier die ik nooit zelf had kunnen bedenken. Ik ben nog het meest overweldigd van de hoeveelheid hulp en liefde die mijn kant op komt en de steun die ik mag ontvangen. Sinds gisteravond heb ik al een nieuw huisje waar ik de komende maanden mag verblijven. Ik heb een nieuwe laptop, nieuwe sokken, onderbroeken en tandenborstel. Kortom alles wat ik nodig heb.
Het is ook een hoop gedoe en pijn en verdriet maar daar kan ik ook helemaal bij aanwezig zijn. Ik voel me ontzettend sterk en hoopvol en ondanks alles echt dankbaar voor deze ervaring.’
Het is verschrikkelijk, het is een hoop gedoe en pijn en verdriet. En dan toch dankbaarheid. Dat is kennelijk de vrucht van wat Ton zelf ‘al jarenlang mijn oefening’ noemt. Over de mogelijkheid én de noodzaak van die oefening wil ik het hier graag hebben. Want dankbaarheid is een fijne staat van zijn, maar allesbehalve vanzelfsprekend als je pijn lijdt.
Twee mogelijkheden
Wij mensen hebben twee mogelijkheden als ons iets naars overkomt: we verharden of we verzachten erdoor. Het tweede is uiteindelijk fijner, maar het is ook moeilijker. En daarom is het aanbevelenswaardig om er veel mee te oefenen, zodat het een steeds begaanbaarder pad wordt. ‘Alles in liefde en dankbaarheid te ontvangen wat het leven me aanbiedt’ noemt Ton het. Nou, ons leven biedt ons van alles aan, de hele dag door. Het helpt mij om mezelf heel vaak voor te houden dat het leven het goed met mij voor heeft. Niet omdat ik dat altijd zo stellig kan voelen, maar omdat ik er gelukkiger van word. En ook vriendelijker trouwens. Zo kan alles een oefening worden. Tegenwind, een onvriendelijke manoeuvre van een andere fietser of automobilist, een kapotte telefoon, een stekelige opmerking van een partner of collega, een fysiek ongemak, en niet te vergeten: allerlei eigen gedoetjes, tekortkomingen, onhebbelijkheden. Echt alles. Pas op: de oefening is niet om dit soort dingen dan maar te bagatelliseren of ze te ontkennen of de schuld bij jezelf te zoeken of alles weg te lachen of er met veel energie overheen te stappen. Nee, dat is geen oefenen. Dan ga je er omheen, eigenlijk. De oefening is: er doorheen gaan. Open, zacht, oprecht. De pijn doet pijn. Maar krijgt niet het laatste woord.
Nu lijkt het misschien een oefening die je zelf in je eentje doet. Maar dat is maar zeer ten dele waar. Want je hebt er ook medemensen bij nodig. De verzachting waar het hier over gaat ontstaat namelijk door contact. De pijn, de teleurstelling uiten en weten dat je gehoord wordt, dat is het moment dat er verzachting komt, heling ook. Er wordt mogelijk niks opgelost, maar dat hoeft ook lang niet altijd. Pijn zoekt niet in de eerste plaats een oplossing, pijn zoekt ruimte, wil stromen, wil contact. En iedere keer als dat gebeurt dan kan er iets transformeren, er komt meer ruimte, er komt beweging. En dan, jawel: dankbaarheid!
Vallen en opstaan
Ik denk dat ieder mens dit nodig heeft. En om het ook nog wat groter te maken: onze maatschappij heeft dit nodig, snakt hiernaar. Het is mijn overtuiging dat ieder stapje dat een mens maakt op dit pad van verzachting en bewustwording een werkelijke bijdrage is aan een menselijker en vreedzamere wereld. Dus laten we mensen zijn die willen leren van het leven, die zich willen openen, die verbinding zoeken. Die kunnen vallen en opstaan. Die als ze vallen niet meteen een ander de schuld geven en als ze willen opstaan daarbij anderen om hulp kunnen vragen. Dat alles moet verworven worden, komt niet vanzelf, het mag echt een jarenlange oefening zijn. Om het leven te vertrouwen, om je steeds weer te verwonderen, en ook om weer een laagje dieper te duiken in je eigen wonderbaarlijke zelf.
Oefenen dus. Je leven lang. Daarom ben ik zo verknocht aan stembevrijding, aan zingen, aan muziek. Muziek is de grote geheime kracht in al onze activiteiten. Muziek helpt ons verzachten. We kunnen meegaan in de stroom ervan. We improviseren, ontdekken onze eigen spirit daarin, en ons eigen verhaal, onze eigen unieke bijdrage, onze waarheid, onze schoonheid. En onze beperkingen, onze onafheid, onze nederigheid. We zingen met alles wat we in onszelf aantreffen. Want alles wat er in ons leeft doet ertoe en kan deel worden van onze muziek.
En niet onbelangrijk: we zingen samen. Ook dat is een oefening. Die in dit geval gaat over: én mezelf helemaal geven én luisteren, open zijn. Mijn stem die jouw stem ontmoet en in die ontmoeting kan zich een wonder afspelen: contact op een niveau waar onze woorden alleen ons nooit kunnen brengen. We kunnen er stil van worden, en dat doen we dus ook, want stilte en zingen zijn tegenpolen die elkaar nodig hebben. En dan gaan we weer zingen. Wat is het toch heerlijk dat we dat kunnen, verstild, zacht, intiem of uit volle borst, uitgelaten, hartstochtelijk.
Samen oefenen
Kun je verlangen naar al die oefening? Dan maak ik je vandaag graag attent op onze zomerretraite Het Lied van de Stilte. Vijf dagen hartje zomer waar we, gedragen door de stilte en door ons gezang, op zoek gaan naar verzachting, verbinding en compassie. Met iedereen die daarbij wil zijn, geoefend of ongeoefend als zanger, geoefend of ongeoefend als stiltebeoefenaar.
Daar, maar natuurlijk ook in alle andere activiteiten van ons Centrum, oefenen we om moedige mensen te worden. Die geluk en pech kunnen verwelkomen, wie weet zelfs in dankbaarheid.
Oefen jij mee, op jouw manier, op jouw plek, in jouw tempo?
Ik hoop het.
