Als jij van mijn generatie bent (en anders misschien ook wel) heb je nu meteen dat liedje in je hoofd, waarschijnlijk in de versie van The Animals. Het is overigens een misverstand om te denken dat zij het als eersten gezongen hebben. Maar ja, deze wereld wordt geteisterd door misverstanden.
O, Heer, laat mij niet misverstaan worden.
Het is een vrij hopeloos gebed, zo lijkt het. Wij verstaan elkaar voortdurend mis.
Voorbeeld.
In ons tussentijds extra nieuwsbriefje van vorige week kondigde ik aan dat we voortaan ook via een Facebookpagina gaan communiceren. Enige tientallen mensen mailden ons, soms verontrust, soms een tikje bozig, dat ze niet op Facebook zitten en dat ook niet willen. Ze hadden kennelijk begrepen dat onze maandelijkse nieuwsbrief zou komen te vervallen. En inderdaad, er stond nergens dat dat niet zo was. Omdat het bij mij niet eens als mogelijkheid was opgekomen.
Nog een voorbeeld.
In een vorige nieuwsbrief schreven we dat we weer een cd gaan opnemen en dat iedereen die eerder heeft meegezongen welkom is om mee te zingen bij de opnames. Sommige mensen lazen dat als: aanwezig geweest bij de opnames van de vorige cd’s. Maar dat is niet de bedoeling: iedereen die ooit bij ons mantra’s heeft meegezongen is welkom.
Nou, weer twee misverstanden de wereld uit. Al weet je dat nooit zeker, leert de ervaring.
Maar er blijven er nog veel over.
Dat sommige mensen wel kunnen zingen en anderen niet.
Dat sopranen altijd alleen maar hoog moeten zingen.
Dat sommigen mensen gelovig of spiritueel zijn en anderen niet.
Dat er daders en slachtoffers zijn.
Dat goed en kwaad bestaat.
Dat Mandela die prachtige tekst die overal op internet te vinden is echt zelf geschreven of zelfs maar
uitgesproken zou hebben in zijn inaugurele rede.
Dat ‘de media’ enkelvoud is.
Maar het allerbelangrijkste misverstand dat deze wereld, en zeker het westerse deel ervan, teistert, gaat over ons mens zijn, over leven en dood. Onlangs werden we opgeschrikt door het tragische overlijden van een studente van onze opleiding. Een schokkende zelfgekozen dood. Ze laat een dochter achter. En tal van vragen waarop het antwoord niet te geven valt. Wij stonden met lege handen bij haar kist. We konden alleen nog voor haar zingen. Deze schok kwam van dichtbij, dus kwam hard aan. En het is maar één schokje te midden van vele andere, voor wie zich opent voor het wereldnieuws. Al die schokken bijeen zijn nagenoeg onverdraaglijk voor wie niet verder kan kijken dan deze zichtbare, tastbare werkelijkheid. Voor wie gelooft in het misverstand dat we alleen de mens zijn die we hier op aarde lijken te zijn.
Het misverstand wordt buitengewoon treffend en mooi onder woorden gebracht door de mysticus Willigis Jäger. Hij is een nu 87-jarige Benedictijner monnik én Zenmeester, op zich al een intrigerende combinatie. Ik las deze weken zijn boek ‘Eeuwige wijsheid’ en putte daar veel inspiratie uit. Ik kwam er weer de oude metafoor tegen van de golf die het strand nadert en ziet dat hij te pletter gaat slaan. En daar bang van wordt. Wat moet er van mij worden? Hij is vergeten dat hij niet de golf is, maar de zee. De zee, die speelt met het strand, in steeds veranderende vormen. Toch een begrijpelijk misverstand, vind je niet? En zo is het ook met ons. We lijken te sterven, als een golf op het strand. Maar we zijn de eeuwige oceaan.
Misverstanden ontstaan door beelden, door vormen. Misverstanden ontstaan misschien nog makkelijker door woorden. Misverstanden ontstaan vaak ook door antwoorden. Dan moeten we leren leven met vragen, onbeantwoordbare vragen. Daarvoor zijn we bij een mysticus aan het juiste adres, de mystiek kan ons leren de vragen te verdragen. In deze tijd van verandering en verlies van houvast hebben we dat nodig. Zie je om je heen hoe allerlei heilige huisjes worden afgebroken? Kijk naar de hypotheekrenteaftrek in Nederland, de abortuswetgeving in Ierland, de wapenwetgeving in de VS. Waar schijnzekerheden verdwijnen komt onzekerheid bloot te liggen. Wie ben ik als ik uit mijn heilige huisje stap? Wie ben jij zonder jouw houvast? Wie zijn wij, als we dat soort misverstanden (want dat zijn het) achter ons laten?
Wat is het dan toch fijn dat we kunnen zingen. We hebben daarvoor niet eens woorden nodig. Of maar een paar, die zo eenvoudig zijn dat er bijna geen misverstand mogelijk is. Zodat de klank van onze stem de waarheid kan doen oplichten. De harde waarheid van pijn, de zachte waarheid van liefde. Alles kan worden meegenomen in ons zingen. En dan kunnen we wellicht bij momenten voelen dat al die misverstanden niet het einde zijn. Dat we daaronder, daarachter, daarin, daaromheen een wezen zijn van liefde. Wij allemaal. Aangetast door het leven, verwond, gekneusd. En toch ook: in essentie volstrekt onbeschadigd, ieder van ons, een wezen van muziek, geheel intact.
A soul, whose intentions are good.
