Eens per maand schrijf ik deze column. Er is altijd wel stof voorhanden, het leven (en de muziek) is rijk aan invalshoeken. Maar de laatste nieuwsbrief met column was nog kort geleden en eigenlijk wist ik het nu even niet. En de deadline naderde.
Toen werd me een cadeautje in de schoot geworpen. Een column, geschreven door een deelneemster aan een workshop van vorige week, die prachtig van binnenuit het proces van stembevrijding beschrijft. Terwijl ik het eigenlijk altijd van buitenaf tracht te beschrijven. Ik houd dus deze keer (grotendeels) m’n mond en geef het woord aan Anna.
Anna heeft jaren geleden al eens de workshop Leven van Muziek bijgewoond, een dag voor muziekprofessionals. En nu nam ze deel aan een door haar zelf geïnitieerde workshop met een achttal muziektherapeuten. Ziehier haar verhaal, in een door mij wat ingekorte versie. Dat ik er zelf een rol in speel ziet er hier wat onbescheiden uit. Maar het gaat natuurlijk om Anna, en haar proces.
Ze beschrijft om te beginnen haar eerste ervaring.
Toen, net afgestudeerd als muziektherapeute, zat ik toch met een enigszins sceptische houding in de trein. De workshop was namelijk onder leiding van Jan Kortie, die zichzelf de naam geeft tot… Stembevrijder. Euh sorry? Juist. Ik zou mijn stem daar gaan leren bevrijden. Of zoiets. Snap je waar mijn houding vandaan kwam?
Wat volgde was bizar. Mijn scepticisme verdween prompt toen Jan begon te praten en ons uitnodigde deel te nemen aan de oefeningen, die uiteindelijk leidden tot zingen. De sfeer die Jan Kortie daar neerzette was op een humoristische, doch ernstig serieuze wijze. Op zo’n wijze dat hij mijn innerlijke worsteling tussen open blijven staan en mijn sceptische houding (gerust weerstand te noemen) eigenlijk niet eens leek op te merken en alleen maar aandacht besteedde aan de onderliggende, échte gevoelens, die bij mij (en anderen) speelden. Die gevoelens die ik eigenlijk probeerde te verkappen, waar ik een muurtje omheen wilde bouwen. Helaas… Ik was daarvoor te laat: Jan stond al aan de binnenkant van dat muurtje. Niet op de manier die ik wel eens kon ervaren bij docenten van mijn opleiding die even lekker in de kwetsbaarheid van de studenten gingen wroeten. Nee. Jan Kortie stond aan de binnenkant. Naast mij. Te kijken. Te laten. Hij omarmde mijn onzekerheid en angst, en zocht daar naar mijn verlangen.
Het duurde maar even voordat ik mij kon overgeven aan mijn eigen verlangen. Mijn verlangen om te zingen. Puur en alleen te zingen. Niet alleen, maar met mijzelf. Met mijn pure zelf, aan de binnenkant van mijn muurtje. Wacht eens even, waar was mijn muurtje eigenlijk gebleven…? Toen ik begon te zingen was het er nog. En nu..? Weg. Dat verlangen was zo veel sterker dan mijn angst en onzekerheid, die er immers gewoon ook mochten zijn, waardoor ik mijzelf helemaal nergens voor hoefde te beschermen. Het mocht allemaal. Het kwam niet eens in mij op om er nog gekke muurtjes omheen te zetten. Ik zong gewoon met mijn angst, onzekerheid én verlangen. Ik had geen haast. Ik nam de tijd. Langzaamaan maakten mijn angst en onzekerheid plaats voor vreugde. Vreugde omdat ik eens voor een keer had geluisterd naar mijn verlangen. Ik gaf ruimte aan mijn verlangen en zong de longen uit mijn lijf. Met mijzelf, met Jan, met de anderen. Alle muurtjes van iedereen waren plots weg… Ik kon de personen zelf zien. De muziek die klonk was ‘echt’. Recht uit het hart (nou ja, keel) en het voelde heerlijk.
Na afloop van de dag kreeg eenieder even de gelegenheid te reageren op de workshop. Ik had er geen woorden voor. De momenten die we hadden beleefd waren zo intiem en open. De persoonlijke struggles die loskwamen, gezien werden en aanvaard werden, waren prachtige (zelfacceptatie)processen geweest. Dat ik dat mocht beleven bij mijzelf en bij de anderen was een groot cadeau. Voor mij lag hier een stukje essentie van muziektherapie. En mijn stem..?
Die was bevrijd…
Vier jaar later
En nu, vier jaar later komt Anna dus met een groep collega’s naar Amsterdam. En zet een volgende stap.
En weer voelde ik mijn enthousiasme, en weer zou ik iedereen aanraden een workshop te volgen bij Jan Kortie. Waarom? Omdat ik zelf weer even geattendeerd werd op dat alles er mag zijn, niets hoeft, en voor dat niets hoeven mag ik de tijd nemen. Mijn eigen tijd, alle tijd van de wereld.. Ik mag juist spelen met dat wat zich aandient in het moment. Dat gun ik iedereen!
De les die ik deze keer heb geleerd en waarmee ik verder ga spelen is ‘overgave’. Overgave aan het moment, aan mijzelf, aan dat wat is. Zonder na (of eerder: vooraf) te denken over het resultaat (mooi zingen, mensen raken), ik laat en geef het over aan het proces. Het toffe is dat op dat moment eigenlijk juist het resultaat prachtig wordt…
Overgave is onvoorzichtig de controle loslaten. Wanneer dat mij lukt, voel ik mij bevrijd.
Tot zover Anna. Met dank aan haar.
Ja, dit lees ik natuurlijk graag. Maar los van mijn gestreelde ego: ik word getroffen door de precisie waarmee Anna haar proces beschrijft. Dat proces is een universeel, heel herkenbaar proces. Van achter je muurtje vandaan komen, jezelf tonen en dan de vreugde ervaren van eenzaamheid (die we allemaal kennen) die verbinding geworden is. Daar is muziek voor bedoeld. En ja, dat kan in één dag. En daarna kun je een volgende stap zetten. Vier jaar later. Of een dag later.
