De dienstbare zanger
Over muziek als een uiting van liefde

Het diepste verlangen van de mens is anderen van dienst te zijn.

Ignatius van Loyola

Het diepste verlangen van de zanger is dat hij met zijn gezang een ander van dienst kan zijn, dat het iets voor een ander betekent, dat het waarde heeft, dat het ertoe doet, zo zou je het bovenstaande citaat kunnen vertalen naar zingen. Ik weet niet of dat waar is, misschien is het diepste verlangen wel om gehoord te worden, maar ik heb er helemaal geen bezwaar tegen om met Ignatius mee te gaan, want zijn uitspraak brengt ons meteen bij een kernachtige vraag: doet mijn zingen er toe, dient het iemand? De dienstbaarheid waar het hier over gaat heeft niets te maken met slaafsheid, met ondergeschiktheid of met verplichting, maar alles met van harte geven. Het voelen, weet hebben van de eigen waarde als zanger is voor heel veel mensen bepaald geen vanzelfsprekendheid, en nee, dat hangt niet eens samen met de mate van getalenteerdheid op muzikaal gebied.

De afgelopen weken sprak ik diverse professionele musici en steeds kwam als vanzelf dit thema naar boven. En bijna iedere keer ging het over de pijn van: niet goed genoeg. Inmiddels weet ik: veel musici kennen die pijn. Terwijl zij nota bene de meest getalenteerden zijn!

Welke waarde heeft mijn zingen?
Ik ben gaan inzien dat het beste uitgangspunt voor zingen is: mijn zingen heeft waarde, per definitie. Als vaststaand feit dat dus ook niet bewezen hoeft te worden, en dat scheelt enorm veel gedoe. Nou wil dat er natuurlijk niet meteen bij iedereen in, en zo kwam ik deze week in een gesprek op de gedachte dat zelfs als je alleen op een onbewoond eiland zit, je gezang er nog steeds toe zou kunnen doen. Stel je maar voor: je zit daar in je eentje, niemand hoort je en jij besluit om niettemin voor iemand te zingen. Voor een dierbare ver weg, mogelijk voor iemand die al lang overleden is. Dus je gaat zingen met geen enkele andere bedoeling dan die ander het goede toe te wensen. Ik denk dat jouw liefdevolle gezang er toe zou doen, het zou iets in gang zetten.

Natuurlijk kunnen we daarover van mening verschillen, misschien is dit jou te zweverig, te onbewijsbaar, zelfs te makkelijk. Dat geeft dan weer niets, want of het waar is is namelijk van secundair belang. Veel belangrijker is: als je dit als uitgangspunt durft te nemen heeft het enorme invloed: je gaat er mooier van zingen. Probeer het maar uit. Neem iemand in gedachten die een warm plaatsje in je hart heeft, van wie je houdt, om wie je je bekommert, en zing dan je liefde uit. Zo zouden we altijd muziek moeten maken: als een uiting van liefde. Dan doet het er niet meer toe dat ons lied onvolmaakt is. Betekent dat dan meteen dat we nooit meer hoeven te oefenen, dat we onze techniek niet hoeven verbeteren, dat het allemaal niet meer uitmaakt? Nee, natuurlijk niet, oefenen doet er ook toe. Oefening kan ons helpen het kanaal te verbreden waardoor onze liefde kan stromen. Maar twijfel niet: die liefde, die waarde is er al.

Jan Kortie